Modal fe’llar haqida yana bir tushuncha

Quyida berilgan fe`llar «Modal fe`llar» deb ataladi. Ular yordamchi fe`llar bo`lib, ish-harakatning bajarilish imkoniyati, qobiliyati, extimolligi, zaruratini ifodalaydi. Ko`pgini modal fe`llar birdan ortiq ma`noni anglatadi.

Can, could, may, might, should, had better, must, will, va would fe`lning oddiy shaklidan oldin keladi.

• Ulardan keyin to kelmaydi.

Noto`g`ri:  He can to speak English

• Yetakchi fe`l  -s qo`shimchasini olmaydi.

Noto`g`ri:  He can speaks  English

• Yetakchi fe`lning o`tgan zamon shakli ishlatilmaydi.

Noto`g`ri:   He can spoke English

• Yetakchi fe`l  -ing  shaklini olmaydi.

Noto`g`ri:  He can speaking English

Can va could qobiliyatni ifodalashda ishlatiladi.

Can hozirgi va kelasi zamonda qobiliyatni ifodalaydi.Bobur can play the piano.

Bobur pianino chala oladi.

Bobur can  speak English.

Bobur inglizcha gapira oladi.

Can ning inkor shakli can`t, cannot yoki can not deb yozilishi mumkin.I can`t understand that sentence

Men o`sha gapni tushuna olmayapman.

Can ning o`tgan zamon shakli  could

Our son could walk when he was one year old.

Bizning o`g`limiz bir yoshligida yura olardi.

 Imkoniyatni ifodalash: may va might

May va might hozirgi yoki kelasi zamondagi imkoniyatni ifodalaydi. Ularning ma`nosi bir xil

It may rain tomorrow                      Ertaga yomg`ir yog`ishi mumkin.

It might rain tomorrow                  Ertaga yomg`ir yog`ishi mumkin.

Bo`lishsiz shakli:  may not va might not 

It may not rain  tomorrow               Ertaga yomg`ir yog`masligi mumkin

It might not  rain tomorrow            Ertaga yomg`ir yog`masligi mumkin

Maslaxatni ifodalash: should  va ought to

Should va ought to bir ma`noga ega. Ular «Bu yaxshi fikr. Bu yaxshi maslaxat» degan man`noni anglatadi.

My clothes are dirty. I should wash them.

Mening kiyimlarim kir, ularni yuvsam yaxshi bo`lardi.

My clothes are dirty I ought to wash them.

Mening kiyimlarim kir, ularni yuvsam yaxshi bo`lardi.

Shold+fe`lning oddiy shakli

ought+to + fe`lning oddiy shakli

Noto`g`ri:   I should to wash them

Noto`g`ri:  I ought  washing them.

     Must

Must  yozma nutqda ishlatiladi.  U odatda jiddiy so`z

Mustning ma`nosi «Biror ishni qilish kerak ya`ni u bunga majbur»

I must go to my work

Men ishimga borish kerak

Taqiqlashni ifodalash:  must not

Must not taqiqni ifodalaydi (Buni qilma!)

Children, you must not play with matches!

Bolalar, sizlar gugurt bilan o`ynamasliklaring kerak!

 Mantiqiy xulosalar:  must

Quyidagi gapda so`zlovchi  B   mantiqiy xulosa chiqaryapti. U o`z xulosasida Nozimaning esnayotganiga asoslanyapti. Uning mantiqiy xulosasi: Nozima uyqusirayapti. U mantiqiy xulosasini ifodalash uchun must to dan foydalanyapti.

A: Nozima is yawning.                      A: Nozima esnayapti.

B: She must be sleepy.                      B: U uyqusirayotgan bo`lsa kerak.

Modallar va ularning muqobillari

Ba`zi modallar hamma zamonlarda ham ishlatilmaydi. Shuning uchun ularning muqobillarini bilib olishimiz lozim.

Modal fe`llar                                                 Muqobillar

must                                                                   to have to

must not                                                          not to be allowed to

can                                                                      to be able to

may                                                                     to be allowed to

need                                                                     to have to

need not                                                              not to have to